IPET i WOPFU - 5 rzeczy, które musisz wiedzieć, zanim siądziesz do ich pisania

Jak przygotować się do pisania IPET i WOPFU? Ile czasu przeznaczyć na wykonanie pracy i kogo do nich zaangażować? Skąd czerpać aktualne informacje na temat zawartości obu dokumentów? Wszystkie odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziesz w naszym poradniku!

1. Jakie akty prawne regulują zasady sporządzania IPET i WOPFU?

Zasady tworzenia IPET i WOPFU zawarte są w dwóch obwieszczeniach MEN z dnia 9 lipca 2020 r., obejmujących jednolity tekst głównego rozporządzenia MEN z 2017 r. wraz ze wszystkimi wprowadzonymi od tego czasu zmianami.

Podane obwieszczenia są podstawowym punktem odniesienia dla nauczyciela piszącego IPET i WOPFU – brzmienie wszystkich zawartych w dokumentach zapisów musi być zgodne z treścią rozporządzeń.

W omawianych aktach prawnych znajdziemy m.in. ujednolicone, aktualne nazewnictwo form pomocy uczniom. Na przestrzeni lat ulegało ono zmianom, dlatego nauczyciele z różnym stażem pracy bywają przyzwyczajeni do odmiennych form. W IPET należy natomiast zawsze podawać je w aktualnym brzmieniu: przykładowo, w dokumentach nie należy posługiwać się terminem „upośledzenie umysłowe”, lecz „niepełnosprawność intelektualna”.

Co zawierają poszczególne akty prawne?

Obwieszczenie MEN z dnia 9 lipca 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. 2020 poz. 1309)

Rozporządzenie określa elementy, które obligatoryjnie powinny znaleźć się w dokumentach IPET i WOPFU, nie definiując jednocześnie formy ich opracowania – każda z placówek oświatowych reguluje tę kwestię we własnym zakresie. W treści rozporządzenia znajdują się także informacje na temat ram czasowych sporządzania dokumentów, osoby koordynatora pracującego nad nimi zespołu oraz zajęć rewalidacyjnych, które w zależności od potrzeb uczniów można uwzględnić w IPET.

Obwieszczenie MEN z dnia 9 lipca 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. 2020 poz. 1280)

Rozporządzenie określa rodzaje zajęć prowadzonych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej i liczbę uczestniczących w nich uczniów, a także zadania prowadzących je specjalistów: pedagoga, logopedy, terapeuty pedagogicznego, doradcy zawodowego.

W rozporządzeniu znajdziemy także procedurę zindywidualizowanej ścieżki kształcenia, ważną ze względu na kolejne zagadnienie, któremu przyglądamy się bliżej w niniejszym tekście.

2. WOPFU i IPET – dla kogo?

Zindywidualizowana ścieżka kształcenia nie dotyczy uczniów, dla których rozpisuje się IPET: program wprowadza się wyłącznie u dzieci i młodzieży z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Pozostali uczniowie, którzy mają problemy z realizacją obowiązku przedszkolnego lub szkolnego (np. ze względu na stan zdrowia), korzystają właśnie ze zindywidualizowanej ścieżki kształcenia.

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego jest jedynym dokumentem obligującym placówkę do sporządzenia IPET i WOPFU. Inne dokumenty, np. opinie lub orzeczenie o niepełnosprawności, nie mają tutaj zastosowania.

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego może być wydane ze względu na:

niepełnosprawność – w tym uczniowie niesłyszący, słabosłyszący, niewidomi, słabowidzący, z afazją, niepełnosprawnością ruchową, intelektualną, z autyzmem (w tym z zespołem Aspergera), z niepełnosprawnościami sprzężonymi
niedostosowanie społeczne
zagrożenie niedostosowaniem społecznym

3. Ile czasu mam na napisanie IPET i WOPFU?

Proces tworzenia IPET i WOPFU rozpoczyna się wraz z dostarczeniem przez rodzica orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego do sekretariatu przedszkola lub szkoły. Pracownik placówki podbija je pieczątką z datą wpłynięcia dokumentu; WOPFU oraz IPET należy sporządzić w podanej kolejności w ciągu 30 dni od dnia wskazanego na pieczątce.

30-dniowy termin obowiązuje także w przypadkach, gdy uczeń z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego dołącza do placówki w trakcie roku szkolnego. Na wypadek ewentualnej kontroli w czasie sporządzania WOPFU i IPET warto wówczas opatrzyć akta ucznia adnotacją o prowadzeniu obserwacji.

4. WOPFU i IPET - ile razy w roku?

Jak stanowi rozporządzenie – WOPFU należy wykonywać co najmniej 2 razy w roku. W praktyce najczęściej zdarza się, że pierwszoklasiści podlegają trzykrotnej ocenie – na początku roku szkolnego, po pierwszym półroczu i na koniec roku – a w kolejnych latach nauki WOPFU wykonuje się 2 razy, po kolejnych semestrach.

Okres, na który rozpisuje się IPET dla danego ucznia, musi pokrywać się z okresem ważności jego orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Jeśli w tym czasie zajdzie potrzeba modyfikacji programu, nie tworzymy nowego dokumentu: zmiany należy udokumentować w postaci załącznika lub aneksu opatrzonego datą wprowadzenia modyfikacji.

5. Kto uczestniczy w pracy nad IPET i WOPFU?

Oba dokumenty są dziełem pracy zespołowej, a udział w ich tworzeniu biorą wszyscy specjaliści, którzy pracują lub będą pracować z danym uczniem: nauczyciele przedmiotowi i wspomagający, psycholog, pedagog szkolny, terapeuta itd.

Osoby te można wytypować już na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. W dokumencie tym wymienione są zajęcia, które należy zaplanować dla ucznia w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej; do pracy nad IPET i WOPFU należy wówczas wydelegować osoby prowadzące dane zajęcia w naszym przedszkolu lub szkole. Jak stanowi rozporządzenie – o ile dyrektor placówki nie postanowi inaczej, obowiązek zebrania zespołu i koordynacji jego działań spoczywa na wychowawcy.

Na życzenie w zebraniach roboczych zespołu mogą czynnie uczestniczyć także rodzice ucznia. Placówka ma obowiązek powiadomienia ich na piśmie lub za pośrednictwem platformy Librus o każdym z planowanych zebrań z odpowiednim wyprzedzeniem.

Wśród osób uprawnionych do uczestnictwa w pracy nad WOPFU i IPET znajdują się ponadto osoby niezatrudnione przez placówkę, ale pracujące i pozostające w stałym kontakcie z dzieckiem, np. psycholog, pedagog, logopeda lub przedstawiciel innych poradni specjalistycznych. O uczestnictwo wymienionych osób mogą wnioskować rodzice ucznia, dyrektor placówki lub sam pełnoletni uczeń.