Uczeń-łobuz: jak zapobiegać niepożądanym zachowaniom?
Jak reagować, gdy uczeń zachowuje się niewłaściwie i jak zapobiegać występowaniu podobnych zachowań? Przygotowaliśmy dla Ciebie kilka praktycznych wskazówek do wykorzystania w pracy dydaktycznej.
Dlaczego uczniowie stają się łobuzami?
Trudne zachowania u uczniów przybierają rozmaite formy: może być to zarówno niestosowanie się do poleceń, przeszkadzanie w zajęciach, ucieczka z lekcji, wulgarne zwroty do kolegów lub nauczyciela, jak i niszczenie cudzej własności lub rękoczyny. Zróżnicowane są także powody niepożądanych zachowań - od biologicznych, wynikających np. z nieneurotypowości, przez osobowościowe, aż po sytuacyjne, będące reakcją na problemy w relacjach z rówieśnikami, rodziną lub frustrację spowodowaną kłopotami w nauce.
Aby pomóc uczniowi trwale wyzbyć się opisywanych zachowań, konieczna jest indywidualna praca z zastosowaniem odpowiednio dostosowanych do danej sytuacji środków. Istnieją jednak uniwersalne metody organizacji i prowadzenia zajęć, które znacząco pomagają w utrzymaniu dyscypliny i redukują ryzyko zakłócenia ich przebiegu przez ucznia-łobuza. Poznaj je bliżej!
Zapewnij uczniom bezpieczną, oswojoną przestrzeń
Stałe miejsce w ławce, możliwość przechowania swoich rzeczy bez ryzyka ich utraty, porządek i estetyczny wystrój klasy, codzienne rytuały w rodzaju wspólnego przywitania lub sprzątania sali po zajęciach praktycznych - zabiegi tego typu budują u uczniów poczucie bezpieczeństwa i przynależności. Wszyscy członkowie zespołu klasowego czują się “na miejscu”, mają pewność przynależności do grupy, co ogranicza ich skłonności do walki o uwagę i pozycję poprzez niepożądane zachowania.
Buduj poczucie wspólnoty w grupie
Zaspokojenie wspomnianej wyżej potrzeby przynależności to jeden z głównych czynników wpływających na eliminację niewłaściwych zachowań uczniów. Nauczyciel powinien traktować równo wszystkich uczniów - zarówno w obszarze przydzielania obowiązków, oceniania wyników pracy, jak i stosowania nagród i kar - bez faworyzowania ani lekceważenia żadnego z nich.
Warto także uważnie obserwować relacje wewnątrz członków klasy i stanowczo reagować na wszystkie przejawy wykluczeń. Jeśli uczniowie nękają lub odrzucają któregoś z kolegów, należy rzeczowo wyjaśnić im, że zachowania tego typu wyrządzają drugiemu człowiekowi realną krzywdę.
Unikaj monotonii podczas zajęć
Utrzymanie pełnego skupienia i jednej pozycji przez trzy kwadranse bywa trudnym zadaniem nawet dla dorosłych - trudno więc dziwić się, że rozpierani energią kilku- i kilkunastolatkowie miewają z tym tak duże problemy: wiele zachowań niepożądanych wynika po prostu z nudy i zmęczenia.
Aby zapobiec występowaniu podobnych sytuacji, warto urozmaicać lekcje poprzez wprowadzanie elementów zajęć ruchowych, muzycznych, gier i zabaw. Doskonałym “wentylem” energetycznym jest także śmiech: czasem wystarczy wtrącenie żartu, by odzyskać uwagę uczniów i nastawić ich pozytywnie na dalszą część lekcji.
Pozostaw uczniom wolność wyboru
Zachowania niepożądane często stanowią wyraz buntu wobec nadmiernej kontroli: choć przyjęcie jasno określonych reguł jest podstawą pozytywnej dyscypliny i korzystnie wpływa na subordynację uczniów, zbyt restrykcyjne zakazy i nakazy tłumią naturalną ekspresję, co przekłada się na niechęć do postępowania według poleceń.
Zarówno atmosfera w klasie, jak i efekty procesu dydaktycznego są znacznie lepsze, gdy uczniom pozostawia się pewien zakres swobody - np. w wyborze narzędzi i technik niezbędnych do wykonania zadania. W ten sposób budujesz u młodych ludzi poczucie sprawczości, umożliwiasz im działanie w zgodzie z indywidualnymi preferencjami oraz pełniejsze wyrażanie siebie.
Wideoszkolenia Edumaster: jak radzić sobie z uczniem-łobuzem?
