Terapia pedagogiczna - co trzeba wiedzieć na jej temat?

Terapia pedagogiczna - definicja i cele

Pojęcie terapii pedagogicznej obejmuje wszystkie działania wychowawcze prowadzące do wywołania pozytywnych zmian w sferze poznawczej, emocjonalno-motywacyjnej, wiedzy i umiejętności szkolnych ucznia. Działania te ukierunkowane są jednocześnie na:

• eliminację bezpośrednich przyczyn niepowodzeń szkolnych

• wyrównywanie braków w wiedzy i umiejętnościach ucznia

• przywrócenie prawidłowej postawy ucznia wobec procesu dydaktycznego (zarówno w stosunku do nauki, jak i samego siebie - samoocena, zachowanie, motywacja)

Nadrzędnym celem terapii pedagogicznej jest zapewnienie uczniowi możliwości wielostronnego rozwoju intelektualnego, psychicznego i społecznego na miarę jego możliwości. 

O terapii pedagogicznej często mówi się w kontekście zajęć korekcyjno-kompensacyjnych. Należy jednak zaznaczyć, że zakres pierwszego z pojęć jest znacznie szerszy: terapia pedagogiczna obejmuje zarówno zajęcia korekcyjno-kompensacyjne jak i wszelkie inne formy pracy z uczniem służące realizacji wyżej wymienionych celów, w tym pomoc psychologiczną, medyczną, społeczną itd.

Terapia pedagogiczna - dla kogo?

Wśród wskazań do podjęcia terapii pedagogicznej u ucznia znajdują się m.in.:

• specjalne potrzeby edukacyjne - dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia, a także ryzyko wystąpienia ww. dysfunkcji

• obniżony potencjał intelektualny

• wady wymowy

• trudności w nauce, koncentracji, z pamięcią

• obniżony poziom umiejętności manualnych oraz grafomotorycznych

• zaburzenia SI, lateralizacji, orientacji przestrzennej, koordynacji wzrokowo-słuchowej-ruchowej

• zaburzenia przetwarzania słuchowego

• spektrum autyzmu

• choroby przewlekłe

• niedostosowanie społeczne i zagrożenie niedostosowaniem społecznym

Terapia pedagogiczna może być prowadzona indywidualnie lub w grupie złożonej maksymalnie z 5 uczniów. Skład grupy można wytypować m.in. na podstawie rodzaju zaburzenia, wieku uczniów, ćwiczonych funkcji itd.

Zasady terapii pedagogicznej

Wśród najważniejszych zasad terapii pedagogicznej znajdują się m.in.:

• Zasada indywidualizacji metod i środków terapeutycznych: wybrane środki dostosowywane są do wieku, specyfiki i stopnia zaburzonej funkcji, głębokości i zakresu zaburzeń, mocnych stron, zainteresowań, aktualnego poziomu wiedzy i umiejętności ucznia. 

• Zasada powolnego stopniowania trudności: kolejne zadania wprowadzane są stopniowo, od najłatwiejszych do najtrudniejszych, po upewnieniu się, że uczeń opanował w wystarczającym stopniu ćwiczone wcześniej kompetencje.

• Zasada korekcji zaburzeń: wprowadzanie ćwiczeń najgłębiej zaburzonej funkcji i umiejętności opanowanych w najmniejszym stopniu, ale w taki sposób, by nie obciążać zanadto ucznia: ćwiczenia poszczególnych funkcji prowadzone są w kolejności naprzemiennej, z zadaniami odciążającymi i przerwami. Celem jest umożliwienie uczniowi regeneracji oraz utrzymania motywacji na zadowalającym poziomie. 

• Zasada kompensacji zaburzeń: ćwiczenie funkcji zaburzonych z funkcjami zdrowymi, pełniącymi zadania kompensacyjne.

• Zasady ciągłości oddziaływania terapeutycznego i systematyczności: utrzymywanie częstotliwości i regularności jednostek zajęć terapeutycznych w wystarczająco krótkich odstępach czasowych.

Terapeuta pedagogiczny - kwalifikacje i zadania

Funkcję terapeuty pedagogicznego może pełnić osoba z przygotowaniem pedagogicznym, która uzyskała kwalifikacje zawodowe w jeden z następujących sposobów:

• ukończenie studiów w zakresie terapii pedagogicznej na poziomie wymaganym do objęcia stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub placówki,

• ukończenie studiów na poziomie wymaganym do objęcia stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki + studiów pierwszego stopnia, studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie terapii pedagogicznej

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach określa zadania terapeuty pedagogicznego w następujący sposób:

1. prowadzenie badań diagnostycznych uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi lub specyficznymi trudnościami w uczeniu się w celu rozpoznawania trudności oraz monitorowania efektów oddziaływań terapeutycznych;

2. rozpoznawanie przyczyn utrudniających uczniom aktywne i pełne uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły i placówki;

3. prowadzenie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym;

4. podejmowanie działań profilaktycznych zapobiegających niepowodzeniom edukacyjnym uczniów, we współpracy z rodzicami uczniów;

5. wspieranie nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i innych specjalistów w:

   a. rozpoznawaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów w celu określenia mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły i placówki,

b. udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w wideoszkoleniach Edumaster

Więcej informacji na temat terapii pedagogicznej, zajęć korekcyjno-kompensacyjnych i innych związanych z nimi zagadnień znajdziesz w naszej bazie szkoleń:

Wideoszkolenia Edumaster - pomoc psychologiczno-pedagogiczna