Kompetencje społeczne i obywatelskie - czym są i jak rozwijać je u uczniów?

Kompetencje społeczne i obywatelskie w kształceniu młodych Europejczyków

Wymienione w tytule kompetencje należą do grupy ośmiu kompetencji kluczowych - zdefiniowanych przez Parlament Europejskich uniwersalnych umiejętności i postaw niezbędnych jednostce do samorealizacji, rozwoju satysfakcjonującej kariery zawodowej oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym. Obowiązek ich nauczania ujęty jest w podstawie programowej szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

W grupie kompetencji społecznych znajdują się m.in.:

• umiejętność konstruktywnej pracy w grupie, w tym także w społeczności inkluzywnej, zdywersyfikowanej

• rozwiązywanie konfliktów we włączającym i wspierającym kontekście

• radzenie sobie ze stresem, złożonością i niepewnością życia

• zdolność do empatii

• zarządzanie zadaniami w czasie - uczenie się, kariera zawodowa, kierowanie grupą

W grupie kompetencji obywatelskich wyróżniamy natomiast:

• rozumienie pojęć i struktur społecznych, gospodarczych, prawnych i politycznych

• znajomość bieżących wydarzeń lokalnych, europejskich i globalnych

• świadomość zmian klimatycznych i ich wpływu na globalne zmiany społeczno-demograficzne, wiedza na temat zrównoważonego rozwoju

• świadomość różnic kulturowych i różnorodności w Europie i na świecie

• rozumienie wspólnych europejskich wartości i wkładu narodowej tożsamości kulturowej w ich realizację

Dlaczego rozwój kompetencji społecznych i obywatelskich jest tak ważny?

Oba opisane aspekty są niezwykle ważne dla młodych ludzi z pokolenia Z - zarówno ze względu na realia i możliwości w świecie, w którym żyją, jak i obecną specyfikę rynku pracy. Polskie “zetki” dorastały w okresie intensywnej integracji europejskiej, w kraju otwartym na świat, od najmłodszych lat korzystając z technologii umożliwiających komunikację i wymianę treści z każdym miejscem na świecie.

Dla obecnych nastolatków i młodych dorosłych ważne jest doświadczanie, zbieranie wrażeń i przeżyć. “Zetki” nie przywiązują się nadmiernie do rzeczy materialnych ani miejsca, w którym żyją - naturalne będą więc dla nich elastyczność w kształtowaniu kariery zawodowej, rozwijanie różnorodnych kompetencji, zmiany branż i specjalizacji, jak i związana z nimi swoboda przeprowadzek do nowych miast i krajów. Młodzi ludzie muszą więc umieć szybko adaptować się do nowych sytuacji, swobodnie funkcjonować w globalnej wiosce i wielokulturowych grupach.

Metody i techniki kształtowania kompetencji społecznych oraz obywatelskich

Edukacja w zakresie wymienionych kompetencji przebiega już od przedszkolnego etapu - im wcześniej rozpocznie się ich rozwój, tym trwalej zostaną wpojone. Wśród stosowanych w tym celu technik znajdują się m.in.:

TUS - Trening Umiejętności Społecznych

Trening w formie regularnych grupowych zajęć, prowadzony wśród dzieci w szkołach i przedszkolach, realizuje różnorodne potrzeby uczestników - ich nadrzędnym celem jest jednak zawsze rozwój i utrwalenie uniwersalnych kompetencji społecznych: współpracy w grupie i rozwiązywania konfliktów, budowania relacji międzyludzkich, zdolności konwersacyjnych, radzenia sobie z emocjami czy planowania przyszłych działań.

Dowiedz się więcej: TUS w szkole i przedszkolu - zasady prowadzenia treningu

Trening Wnioskowania Moralnego

Ćwiczenia prowadzone w ramach Treningu Wnioskowania Moralnego (a w szerszym ujęciu - całego Treningu Zastępowania Agresji) służą budowie u uczniów poczucia sprawiedliwości społecznej, uczciwości oraz szacunku dla potrzeb innych. Proces uświadamia uczniom mechanizmy ciągu przyczynowo-skutkowego dylematów moralnych oraz bezpośrednich i długofalowych konsekwencji podejmowanych decyzji, a także jej wpływu na sytuację innych zaangażowanych w sytuację osób.

Koło Moore’a - nauka rozwiązywania konfliktów

Koło Moore’a jest narzędziem stosowanym podczas zajęć poświęconych tematyce konstruktywnego rozwiązania konfliktów. Ćwiczenia z jego wykorzystaniem pokazują uczniom, w jaki sposób definiować przyczyny konfliktów i w jaki sposób szukać rozwiązań satysfakcjonujących wszystkie strony danej sytuacji spornej.

Więcej metod i technik i narzędzi wspierających rozwój kompetencji kluczowych u uczniów znajdziesz w dedykowanych wideoszkoleniach Edumaster.

Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą!