Koncepcja resilience - wszystko, co warto o niej wiedzieć
Uczniowie niemal codziennie doświadczają ogromnej ilości zmian zarówno w sferze fizyczności, jak i rozwoju emocjonalnego. Między szkołą, zajęciami dodatkowymi i życiem społecznym stają oni przed wieloma nowymi doświadczeniami i wyzwaniami. Wykształcenie określonych cech adaptacyjnych w połączeniu z umiejętnością stawienia czoła tym wyzwaniom pozwala młodzieży uczyć się i rozwijać niezależnie od sytuacji. Tu pojawia się koncepcja odporności psychicznej, zwana z angielskiego resilience. Na czym ona polega i w jaki sposób możemy ją budować wśród swoich uczniów?
Na czym polega koncepcja resilience?
Angielskie słowo resilience w dosłownym tłumaczeniu oznacza: elastyczność, odporność, zdolność regeneracji sił. Sama zaś koncepcja skupia się wokół zdolności do mierzenia się z przeciwnościami losu. Jest to umiejętność niezbędna, by radzić sobie z nieuniknionymi życiowymi przeszkodami i jeden z kluczowych składników sukcesu.
Przykładem takich wyzwań dla młodych ludzi może być choroba, przeprowadzka, zmiana szkoły czy konflikty w rodzinie. Adaptacja do nowej sytuacji wymaga szczególnego rodzaju odporności, nad którą my, jako nauczyciele, powinniśmy nieustannie pracować; odporność psychiczna pomoże bowiem uczniom podchodzić do nowych sytuacji oraz ludzi z większą dozą asertywności i pewności.
Jak rozwijać odporność psychiczną w szkole?
Choć każdy z nas od urodzenia został niejako wyposażony w pewien "pakiet" odporności psychicznej, stres może wywołać w nas uczucia strachu i zwątpienia. Dlatego warto zastosować kilka sposobów, dzięki którym nauczyciele mogą budować wytrzymałość emocjonalną u swoich uczniów.
Stwórz atmosferę bezpieczeństwa
Środowisko klasowe powinno być miejscem, w którym wszyscy uczniowie czują się bezpieczni i wspierani. Warto zachęcać uczniów do eksperymentowania, podkreślając możliwości rozwoju i znaczenie nauki na własnych błędach. Kiedy uczniowie czują, że wynik nie wpłynie negatywnie na ich samopoczucie, chętniej próbują nowych i bardziej wymagających rzeczy. Umiejętność mierzenia się z wyzwaniami w miejscu, w którym czują się wspierani i zachęcani, zbuduje ich pewność siebie i odporność.
Doceniaj postępy uczniów, nie tylko sukcesy
Z nauką jest jak z podróżami - liczy się nie tylko cel, ale również droga. Pozytywne nastawienie oraz chęć rozwoju wynikają głównie z koncentracji na postępie. Skupianie się wyłącznie na sukcesie może wywołać w uczniach presję i zniechęcić ich do dalszego działania. Dlatego mobilizuj uczniów do wyznaczania sobie celów, które dostarczą im wyzwań i stymulacji. Świętuj za każdym razem, gdy pokonają swoje trudności i zbliżą się do wykonania określonego planu.
Zapewniaj możliwość wyznaczania celów i refleksji
Budowanie odporności psychicznej polega na utrzymywaniu pozytywnego nastawienia, chęci do rozwoju i umiejętności uczenia się na błędach. Wyznaczanie pomniejszych celów i poświęcanie czasu na refleksję sprzyjają utrzymaniu koncentracji. Rozkładanie zagadnień czy problemów na mniejsze partie (przez co poszerzamy spektrum możliwości zdobycia oceny pozytywnej) pozwala uczniom zachować pozytywne nastawienie nawet w obliczu niepowodzeń.
Zachęcaj do aktywności pozaszkolnej
Doskonałym sposobem na budowanie odporności psychicznej u młodzieży jest dawanie im świadomości bycia częścią większego kolektywu. Warto zatem zachęcać uczniów do angażowania się w życie szkoły i społeczności lokalnej, np. poprzez wolontariat. Tego typu działania nie tylko niezwykle korzystnie wpływają na rozwój empatii u młodego człowieka, lecz przede wszystkim dają mu poczucie odpowiedzialności i sprawczości, co ściśle łączy się z założeniami zawartymi w koncepcji resilience.
