Jak uczyć kreatywności w szkole?

Dlaczego warto uczyć kreatywności?

Umiejętność kreatywnego myślenia i działania to część jednej z ośmiu kompetencji kluczowych - inicjatywności i przedsiębiorczości, których nauczanie ujęte jest w podstawie programowej szkół podstawowych i ponadpodstawowych na mocy rekomendacji Parlamentu Europejskiego. 

Rozwój kreatywności procentuje we wszystkich aspektach życia, a we współczesnym świecie jest to szczególnie widoczne na rynku pracy: do wiodących trendów w tym obszarze należą częste przebranżowienia, popularność kreatywnych zawodów, praca zdalna wymuszająca dużą samodzielność w organizacji czasu.

Twórczość pomaga ponadto wyrażać swoje emocje i rozwijać zainteresowania, co przekłada się na wzrost satysfakcji z życia. Wraz z rozwojem kreatywności wzrasta także poczucie sprawczości: kiedy przekonujemy się, że umiemy znaleźć rozwiązanie każdego problemu, nabieramy większej pewności siebie i odważniej podejmujemy nowe wyzwania.

Wiemy już, dlaczego warto uczyć kreatywności - ale jak uczyć kreatywności? Konkretna tematyka zajęć zależy od nauczanego przedmiotu, wieku i zainteresowań uczniów; istnieje jednak wiele uniwersalnych metod oraz wskazówek, które po adaptacji do aktualnych potrzeb grupy skutecznie stymulują naturalną twórczą energię młodych ludzi.

Koncentracja uwalnia kreatywność

Umiejętność koncentracji opiera się na świadomym dokonywaniu wyboru tego, co w danej chwili dla nas istotne i korzystne, przy jednoczesnym odrzuceniu pozostałych stymulantów z otoczenia. Rezygnacja z poświęcania uwagi rozpraszającym bodźcom “czyści” mózg, pozostawiając większą przestrzeń do namysłu nad wykonywaną czynnością. Gdy kierujemy zaś całą uwagę w jedną stronę, mózg pracuje bardziej wydajnie, a nowych pomysłów pojawia się coraz więcej.

Trening koncentracji pomaga także w utrzymaniu dyscypliny podczas zajęć - jest to korzystne zarówno dla nauczyciela, jak i uczniów, którzy w przyjaznym środowisku nauki chętniej angażują się w aktywną pracę na lekcji. 

Więcej informacji na ten temat znajdziesz w wideoszkoleniach Edumaster:

Trening koncentracji uwagi i pamięci

10 sposobów, dzięki którym koncentracja Twoich uczniów będzie na 6!

Kreatywność jako droga do rozwiązania problemów

Świadomość celu danego działania jest dużym motywatorem, dlatego warto zwracać szczególną uwagę uczniów na ten aspekt poprzez pokazywanie im różnych obszarów, w których można i trzeba stosować kreatywne myślenie. Umiejętność ta nie jest zarezerwowana tylko dla twórczości artystycznej. Wychodzenie poza utarte schematy myślowe i otwartość do nieszablonowego rozwiązywania problemów wpływają korzystnie na wyniki w edukacji i rozwój kariery zawodowej, pomagają także radzić sobie na życiowych zakrętach.

Ucząc kreatywności warto więc uczulać uczniów na celowość działań, skłaniając ich do zadawania sobie pytania “po co?” - co chcesz osiągnąć, jaką myśl lub emocję wyrazić, jaki problem rozwiązać dzięki kreatywnemu działaniu?

Wsparcie zamiast rozkazów

W nowoczesnym podejściu do edukacji “środek ciężkości” przesuwa się zdecydowanie w stronę przygotowywania uczniów do samodzielności; w związku z tym w procesie nauczania pozostawia się im coraz większą autonomię. Nauczyciel w tym modelu pełni rolę przewodnika i doradcy w niezależnej pracy ucznia, który autonomicznie wyznacza swoje cele, wybiera metody i narzędzia nauki, uczy się samodzielnie oceniać swoje wyniki i wyciągać z nich wnioski co do dalszych działań. Tak prowadzony proces dydaktyczny w naturalny sposób stymuluje kreatywność - zamiast dostosowywać się do gotowych rozwiązań uczeń sam dochodzi do tego, co służy mu najlepiej.

Wytrwałość w dążeniu do celu

Mamy już cel, mamy poszukiwanie środków do jego osiągnięcia - do pełnego rozwinięcia kreatywności uczeń potrzebuje jeszcze świadomości, że końcowy sukces wymaga czasu i wytrwałości. Nic nie dzieje się w jednej chwili; nieudane pomysły nie są stratą czasu, lecz naturalnym elementem procesu - to dzięki błędom i nietrafionym wyborom nabieramy doświadczenia, które pozwala nam posuwać się do przodu. Cierpliwość i zdrowe podejście do porażek ośmielają do podejmowania kolejnych prób. Ucząc kreatywności podkreślaj więc wartość skupienia się na procesie oraz błędów jako źródła informacji zwrotnej.

Praca w grupie

Wzajemne inspirowanie się, wymiana pomysłów i wspólne poszukiwanie rozwiązań to ogromne atuty pracy w grupie - a ponieważ w pracy dydaktycznej działamy w obrębie zespołu klasowego, warto jak najmocniej wykorzystywać je w treningu kreatywności. Szczególnie skutecznym narzędziem rozwiązywania problemów i realizacji projektów jest metoda burzy mózgów. Możemy stosować ją zarówno w ogólnej pracy z klasą, jak i przy podziale uczniów na mniejsze grupy. 

Na czym polega burza mózgów? Każda osoba podaje swoje pomysły dotyczące opracowywanego tematu. Pozostali uczestnicy nie mogą ich krytykować: żaden pomysł nie jest na tym etapie zły, głupi ani śmieszny - każda myśl może pociągnąć dalsze owocne skojarzenia, naprowadzić grupę na trop dobrego rozwiązania. Aby dodatkowo zachęcić uczniów do wyjścia poza schematy myślowe, można poprosić każdego o przygotowanie co najmniej kilku pomysłów, tak by nie poprzestawali na tych najbardziej oczywistych.

Ze zgromadzonej w ten sposób puli wybieramy najbardziej przekonujące rozwiązania. Czas na ich ocenę następuje w kolejnych etapach pracy - oczywiście przy wzajemnym szacunku i nastawieniu na pozytywne zakończenie projektu.

Wideoszkolenia Edumaster - kreatywność i twórcze myślenie

Więcej informacji oraz praktycznych wskazówek na temat uczenia kreatywności w szkole znajdziesz w naszych wideoszkoleniach:

Komunikacja-Interakcja-Kreatywność - klucz do efektywnego nauczania języków obcych

Trening kreatywności - 7 niezawodnych sposobów na aktywizację uczniów

Zabawy sensoryczne pobudzające wyobraźnię i kreatywność uczniów