Diagnoza funkcjonalna - nowe zasady

Diagnoza funkcjonalna - założenia

Diagnoza (ocena) funkcjonalna to narzędzie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla dzieci przejawiających trudności w codziennym funkcjonowaniu w domu lub placówce edukacyjnej. Wdrożenie procesu diagnozy zawsze jest reakcją na konkretne zachowania dziecka. Nie jest ona obowiązkowa u wszystkich dzieci, również tych z diagnozami kryterialnymi - niepełnosprawność czy inne specjalne potrzeby edukacyjne nie są bowiem równoznaczne z występowaniem problemów na tle aktywności i uczestnictwa, badanych podczas diagnozy funkcjonalnej.

Cele diagnozy funkcjonalnej:

• Identyfikacja rodzaju trudności ucznia w codziennym funkcjonowaniu

• Identyfikacja mocnych stron i zasobów ucznia

• Określenie ograniczeń/barier i zasobów otoczenia

• Opracowanie Indywidualnego Planu Edukacyjnego/Planów Wsparcia dla dziecka objętego diagnozą

• Przygotowanie do tworzenia strategii edukacyjnych i pracy z zespołem klasowym

• Ewaluacja postępów ucznia

Szkolna obserwacja funkcjonalna

Diagnoza funkcjonalna uwzględnia czynniki fizyczne, osobowe i środowiskowe. Ocenie podlega 9 obszarów wskazanych wskazanych jako kluczowe dla aktywności i uczestnictwa w Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF):

• uczenie się i stosowanie wiedzy

• ogólne zadania i obowiązki

• porozumiewanie się

• motoryka

• samodzielność i samoobsługa

• życie domowe

• relacje międzyludzkie

• pełnienie roli ucznia

• pozaszkolne funkcjonowanie społeczne 

Zachowania występujące w ramach każdego z wymienionych obszarów oceniane są w procesie obserwacji funkcjonalnej, trwającym przez co najmniej 3-4 tygodnie. Obserwacja ma miejsce podczas zajęć szkolnych i pozalekcyjnych, w domu, podczas rekreacji na świeżym powietrzu i innych miejscach zależnie od trybu życia dziecka.

Koordynatorem prac zespołu prowadzącego proces szkolnej obserwacji funkcjonalnej jest specjalista wyznaczony przez dyrektora szkoły - może być to pedagog specjalny, pedagog, psycholog, wychowawca lub nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej. 

Wyniki obserwacji omawiane są podczas spotkania zespołu konsultacyjnego z udziałem koordynatora, rodziców dziecka, zaangażowanych specjalistów oraz dyrektora szkoły. Uzyskane dane są punktem wyjścia do ustalenia indywidualnego planu wsparcia. W zależności od potrzeb i zasobów ucznia wyróżnia się 3 poziomy wsparcia:

• Poziom 1 - dla uczniów z niewielkimi trudnościami: wsparcie w bieżącej pracy w oparciu o zasoby szkolne

• Poziom 2 - dla uczniów z trudnościami o średnim nasileniu: wsparcie w bieżącej pracy z dodatkowym wsparciem specjalistów na terenie szkoły

• Poziom 3 - dla uczniów z trudnościami o dużym nasileniu: wielospecjalistyczne wsparcie realizowane międzysektorowo (zasoby szkolne, pomoc specjalistyczna, zasoby środowiska lokalnego)

Zmiany w procesie diagnozy funkcjonalnej

Opisany powyżej model jest wynikiem zmian, wprowadzonych w odpowiedzi na niedobory czasowe, kadrowe i finansowe poradni psychologiczno-pedagogicznych, które wcześniej obsługiwały w całości proces diagnozy funkcjonalnej. W obecnym modelu placówki oświatowe przejmują na siebie część zadań: pedagodzy otrzymują wystandaryzowane narzędzia diagnozy uczniów, z którymi pracują na co dzień i których dobrze znają. Sytuacja ta umożliwia dokładniejszą identyfikację trudności oraz mocnych stron dziecka, skrócenie czasu diagnozy i szybsze udzielenie uczniowi realnego wsparcia.

Jeśli zasoby szkolne okażą się niewystarczające do efektywnej pomocy uczniowi, dyrektor placówki kieruje ucznia do poradni specjalistycznej w celu wykonania pogłębionej diagnozy. Dzięki informacjom uzyskanym na drodze szkolnej obserwacji funkcjonalnym pedagog jest w stanie precyzyjnie określić, jakie formy wsparcia są najlepsze w sytuacji danego ucznia. Specjaliści uzyskują z kolei pełną informację na temat funkcjonowania pacjenta, co pozwala im w indywidualnym dostosowaniu metod diagnostycznych i terapeutycznych do jego potrzeb. Obie strony aktywnie uczestniczą w procesie i płynnie wymieniają się informacjami, co przekłada się na szybsze i lepsze efekty pracy.

Diagnoza funkcjonalna - wideoszkolenia Edumaster

Powyższy artykuł nie wyczerpuje informacji na temat aktualnego modelu oceny funkcjonalnej obowiązującego w polskim systemie edukacyjnym. Aby pogłębić swoją wiedzę na ten temat i poznać praktyczne wskazówki doświadczonej specjalistki w tym obszarze, skorzystaj z wideoszkolenia Edumaster: 

Diagnoza funkcjonalna - wszystko, co musisz o niej wiedzieć

Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą!