Innowacje w edukacji - przegląd najnowszych trendów

Rozwój autonomii i kreatywności uczniów

Wśród najważniejszych zmian, jakim podlega system nauczania, znajduje się redefinicja relacji uczeń-nauczyciel oraz miejsca każdej ze stron w procesie dydaktycznym. Uczniowie mają w tym modelu znacznie większą autonomię: nie są biernymi konsumentami treści z podręczników ani odbiorcami treści przekazywanych przez nauczyciela. Do ich zadań należy współtworzenie materiałów, na których pracują wspólnie z kolegami i nauczycielem podczas lekcji. Uczniowie mają także wpływ na sam przebieg zajęć.

Autonomia ucznia w procesie dydaktycznym przejawia się m.in. poprzez:

• świadomość swoich potrzeb edukacyjnych i samodzielne wyznaczanie celów,

• samodzielny wybór strategii, technik, miejsca i czasu nauki,

• umiejętność samodzielnej oceny swojej pracy i wyciągania wniosków.

Oczywiście zmian tego typu nie da się wprowadzić w sposób zerojedynkowy: osiągnięcie autonomii uczniów w procesie dydaktycznym jest procesem. Działania wspierające jego postęp to m.in. uwzględnienie poziomu zaangażowania ucznia podczas oceny, prawo wyboru treści prezentowanych na forum klasy - np. przy realizacji tematu obejmującego wrażliwe, osobiste informacje (rodzina, zdrowie itd.) warto dać uczniom autonomię w wyborze informacji, jakie chcą ujawnić.

Coaching, mentoring, tutoring 

Wraz z wzrostem autonomii uczniów zmienia się także rola nauczyciela: innowacyjne podejście do edukacji stawia go w funkcji przewodnika, pokazującego uczniowi różnorodne możliwości oraz środki potrzebne do ich realizacji. Nauczyciel-przewodnik wspiera ponadto ucznia w drodze do lepszego poznania samego siebie, odkrywaniu swoich mocnych stron i decydowaniu, które z talentów oraz zainteresowań chce rozwijać.

Sprawdź wideoszkolenia Edumaster: indywidualizacja nauczania

W realizacji tego założenia zastosowanie znajdują elementy coachingu, mentoringu i tutoringu. Wszystkie wymienione modele mają podobny charakter i cel - każdy z nich ukierunkowany jest na wsparcie ucznia w rozwoju naturalnego potencjału oraz wzmocnieniu poczucia wartości. Główne różnice między nimi kryją się w charakterze zawartej relacji.

Celem coachingu jest naprowadzenie podopiecznego na samodzielne zdefiniowanie swoich celów i dążenie do nich przy wykorzystaniu posiadanych zasobów; coach nie uczestniczy przy tym w samym procesie realizacji założeń. Mentor pełni funkcję figury do naśladowania - inspiruje podopiecznego swoją osobowością, dzieli się osobistym doświadczeniem i umiejętnościami. Tutor służy przede wszystkim wiedzą ekspercką, pomagając uczniom w nabyciu posiadanych przez siebie kompetencji i umiejętności.

Nowe technologie w edukacji

Wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnej (TiK) w zajęciach dydaktycznych jest obowiązkiem ujętym w podstawie programowej wszystkich etapów edukacji - umiejętności w tym zakresie należą bowiem do ósemki kompetencji kluczowych. Zastosowanie narzędzi technologicznych na zajęciach przynosi ponadto szereg innych korzyści.

Sprawdź wideoszkolenia Edumaster: TiK i nauczanie zdalne

Niezależnie od tematu zajęć, wykorzystanie nowych technologii skutecznie angażuje uwagę uczniów, wśród których tradycyjne metody i narzędzia nie budzą zainteresowania. Szeroki wybór oraz różnorodność narzędzi TiK sprzyja z kolei indywidualizacji nauczania: uczniowie mogą swobodnie korzystać z wielu ćwiczeń poświęconych konkretnemu zagadnieniu, wybierać poziom trudności, a także czas i miejsce nauki.

Nowe technologie otwierają ponadto ogromne możliwości w obszarze pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Wśród najczęściej stosowanych tu narzędzi znajdują się m.in. syntezatory mowy przetwarzające teksty z ekranu, tablice ułatwiające naukę pisania uczniom o ograniczonej sprawności ruchowej, lektury szkolne w formie audiobooków i e-booków.