Cyfrowy autyzm - co to takiego?

Dziecko w cyfrowym świecie — wyzwania i zagrożenia

Pokolenie dorastające w rzeczywistości, gdzie ekran smartfona jest na wyciągnięcie ręki, a dostęp do Internetu i nowinek technologicznych właściwie nieograniczony,  zmaga się z problemami, które kiedyś dotyczyły jednostek. Są to m.in. trudności związane ze skupieniem uwagi oraz te odnoszące się do zapamiętywania często bardzo prostych zagadnień. Zamiast fokusować się na wykonywaniu powierzonych obowiązków, młode mózgi wręcz domagają się kolejnych dawek dopaminy, tj. neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za stymulację ośrodków nagrody i przyjemności, co stanowi wyzwanie dla rodziców, jak i pedagogów.

Autyzm cyfrowy (wtórny) - definicja

Autyzm cyfrowy to nazwa potoczna terminu po raz pierwszy zastosowanego przez dr. Mariusa Zamfira — rumuńskiego psychologa klinicznego. Odnosi się do obserwacji, które prowadził przez dziesięć lat, aby w 2018 roku dojść do wniosku, że u dzieci spędzających przed ekranem każdego dnia od 4 do 5 godzin można zauważyć zachowania charakterystyczne dla spektrum autyzmu. Mianem autyzmu cyfrowego określa się występujący u młodego człowieka zespół zaburzeń w sferze poznawczej, połączony z pogorszeniem stanu psychicznego. Często zaniepokojeni rodzice obserwujący u swojego dziecka wzmożoną nerwowość, agresję, czy problemy z odnajdywaniem się w społeczeństwie kierują się ze swoimi obawami do specjalistów w dziedzinie spektrum autyzmu. Nie wiedzą, że to komputer, telefon, czy interaktywna zabawka może leżeć u podstaw takiego stanu rzeczy.

Jakie są przyczyny występowania cyfrowego autyzmu?

Zaburzenie prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego z powodu nadmiernego korzystania z urządzeń elektronicznych jest podstawową przyczyną występowania autyzmu cyfrowego.

Najczęstsze przyczyny cyfrowego autyzmu:

• uszkodzenie neuroprzekaźników,

• liczne zaburzenia mózgu,

• brak hobby i zainteresowań,

• poczucie samotności, którego nie jest w stanie zagłuszyć telefon z dostępem do internetu, dający jedynie złudne poczucie bliskości z innymi.

Do najczęstszych przyczyn zjawiska zaliczamy również m.in.: problemy z nawiązywaniem realnych kontaktów, przyzwyczajenie do używania telefonu od najmłodszych lat i związane z tym zatarcie granic w racjonalnym korzystaniu z urządzenia.

Skutki cyfrowego autyzmu 

U młodych ludzi z występującym cyfrowym autyzmem spada zdolność kreatywnego myślenia, pojawiają się coraz większe problemy z koncentracją i okazywaniem emocji. Dzieje się tak z powodu nadmiaru przyswajanych bodźców w czasie użytkowania telefonów i innych wynalazków nowych technologii. W dalszej perspektywie może dojść także do zaburzenia struktury sieciowej spowodowanej niewłaściwym działaniem neuroprzekaźników oraz kory mózgowej w następujących obszarach:

• sieć aktywności bazowej - pełni rolę w generowaniu innowacji i kreatywnych pomysłów,

• sieć wykonawcza - dokonuje wyboru między złymi a dobrymi pomysłami,

• sieć istotności -  selekcjonuje i porządkuje wszystkie przetworzone informacje.

Dla lepszego zrozumienia problemu spójrzmy na negatywne skutki cyfrowego autyzmu nieco bliżej.

1. Ciągłe przemęczenie i przebodźcowanie

Przebodźcowanie, przestymulowanie, przeciążenie psychofizyczne — każdy z wymienionych terminów wskazuje na fakt, że ciągłe obcowanie z internetem skutecznie pozbawia dziecko energii.

2. Problemy z nawiązywaniem relacji społecznych i komunikacją

Ten skutek pozostaje w bezpośrednim związku z poprzednim, ponieważ deficyt energii powoduje brak chęci na spotykanie się z innymi ludźmi. Dodatkowo zwykłe relacje wydają się młodemu człowiekowi nudne w porównaniu do eksplodującego kolorami i dźwiękami świata online. W wielu przypadkach u dzieci z autyzmem cyfrowym dochodzi do tzw. izolacji społecznej, co jest równoznaczne z brakiem potrzeby utrzymywania kontaktu z innymi rówieśnikami.

3. Spadek kreatywności

Zmęczony ciągłym surfowaniem po internecie umysł nie jest stawiany w potrzebie myślenia konceptualnego, które motywuje do analizowania informacji i szukania nowych rozwiązań.

4. Problemy natury fizycznej i psychicznej

Wpływ uzależnienia od telefonu na zdrowie psychiczne młodych ludzi jest bezdyskusyjny i generuje problemy związane z nauką, rozwojem mowy i języka, czy wahaniami nastroju. Młody człowiek interesujący się wyłącznie światem cyfrowym nie otrzymuje tych bodźców i wrażeń dla swojego organizmu, które są niezbędne do prawidłowego rozwoju.

Autyzm cyfrowy — gdzie i jak szukać pomocy?

Autyzm cyfrowy jest poważnym zaburzeń i może wymagać profesjonalnej pomocy — najlepiej psychologa lub psychoterapeuty. Specjalista będzie w stanie zdecydować, która forma terapii (poznawczo-behawioralna lub integratywna) będzie najlepszym wyborem dla konkretnego przypadku.

Ważną rolę w zapobieganiu autyzmowi cyfrowemu i niwelowaniu jego skutków odgrywają rodzice dziecka. W gestii nauczyciela jest tu uwrażliwienie rodziców na problem i edukowanie ich w zakresie dobrych praktyk związanych z higieną cyfrową. W komunikacji z rodzicami warto rekomendować kształtowanie u dziecka następujących dobrych nawyków:

• Nie pozwalaj dziecku zasypiać z telefonem.

• Wprowadź do codziennej rutyny sesje wyciszająco-relaksacyjne.

• Wyznacz dziecku konkretny czas dostępu do komputera i konsekwentnie go przestrzegaj.

• Staraj się zachęcić dziecko do aktywności fizycznej.

• Pomyślcie o znalezieniu wspólnego hobby, najlepiej niezwiązanego ze środowiskiem cyfrowym.

• Wyeliminuj bodźce multimedialne z otoczenia dziecka co najmniej na 60-90 minut przed zasypianiem.

Wideoszkolenia Edumaster - cyfrowy autzym

Więcej informacji na temat omawianego zagadnienia znajdziesz w naszym wideoszkoleniu:

Cyfrowy autyzm, czyli jak przywiązanie do ekranu wpływa na Twojego ucznia?