Nadmierny stres lub jego negatywne ukierunkowanie, może szkodzić zdrowiu. Jednak stres może być również naszą siłą napędową, która wspomaga czujność i mobilizuje do działania. Wszystko zależy od tego, jaki rodzaj stresu w danej chwili odczuwamy oraz jak sobie z nim radzimy. Czym się różni stres dobry od złego? Co możemy zrobić, żeby skutki sytuacji stresowych były dla nas jak najmniej szkodliwe?
W sensie medycznym stres jest naturalną odpowiedzią naszego organizmu na wydarzenia, które powodują w nas poczucie zagrożenia lub w pewien sposób zakłócają naszą równowagę. Zatem stres to po prostu reakcja obronna organizmu. W sytuacjach awaryjnych stres może uratować życie nam lub naszym bliskim - dać dodatkową siłę do ucieczki lub wydostania się z potrzasku. Reakcja na stres pomaga również stawić czoła wyzwaniom. Stres sprawia, że podczas prezentacji w pracy jesteśmy bardziej skoncentrowani lub zmusza nas do intensywnego wysiłku tuż przed wyznaczonym terminem. Niestety, po przekroczeniu pewnej granicy stres staje się czynnikiem destrukcyjnym, negatywnie oddziałującym na nasze zdrowie, a co za tym idzie, nasz nastrój, naszą wydajność, na jakość naszego życia.
Stres dobry, stres zły
Jak już wspomnieliśmy, istnieje korzystna odmiana stresu, zwana również eustresem. Jest to ten rodzaj emocji, która nie paraliżuje, lecz motywuje nas do działania. Zwykle jest to doświadczenie krótkotrwałe, które wiąże się również z poczuciem ekscytacji i podwyższonym poziomem adrenaliny.
Dla odmiany zły stres, czyli dystres, powoduje u nas negatywną odpowiedź organizmu. Jesteśmy wyczerpani, przygnębieni, pozbawieni energii do jakiejkolwiek reakcji. Co gorsza, w przeciwieństwie do eustresu, dystres ma charakter chroniczny, przez co jego wpływ na nasz organizm jest destruktywny i pozostawia nas w sytuacji gorszej niż na początku.
Gdzie zatem leży granica między tymi zjawiskami? To tzw. optimum, czyli próg adaptacji, po którego przekroczeniu - mówiąc prosto - sytuacja zaczyna nas przytłaczać. Co więcej, każdy z nas ma unikalną strefę optimum, ponieważ reagujemy na sytuacje stresowe z innym natężeniem - to, co dla jednych stanowi codzienne wyzwanie, u innych może wywołać atak paniki.
Jak radzić sobie ze stresem?
Tak samo ważny, jak sam stres jest sposób, w jaki go postrzegamy i na niego reagujemy. Wiemy już, że optymalny poziom stresu działa na nas mobilizująco. Dlatego praca nad funkcjonowaniem naszego organizmu ma kluczowe znaczenie w kwestii radzenia sobie ze stresem. Co zatem możemy zrobić?
Przede wszystkim zadbajmy o siebie. Zdrowy tryb życia ma ogromny wpływ na poziom naszego optimum. Warto zatem zadbać o zdrową, zbilansowaną dietę oraz jakościowy sen.
Bądźmy aktywni. Ćwiczenia fizyczne znacznie poprawiają naszą odporność na stres.
Uczmy się odpuszczać. Choć wydaje się to niemożliwe, często sami intensyfikujemy sytuacje stresogenne. Wystawiamy się na nieprzerwany natłok informacji lub zamartwiamy kwestiami, na które nie mamy realnego wpływu. W takim przypadku musimy wykształcić w sobie nawyk odcięcia się - chwilowo lub w miarę możliwości permanentnie - od źródeł stresu.
Nie bójmy się rozmawiać. Kiedy sytuacja zdaje się nas przerastać, a poziom stresu zbliża się do niebezpiecznego stadium, warto podzielić się swoimi problemami z zaufaną osobą. Może to być ktoś z rodziny, przyjaciółka lub lekarz. Bardzo często wokalizacja naszych emocji pozwala spojrzeć na pewne kwestie z dystansu i zahamować negatywny proces.
Niemożliwym jest uniknięcie sytuacji stresowych w naszym życiu, lecz zminimalizowanie jego negatywnych skutków - jak najbardziej. Zmieniając sposób, w jaki interpretujemy poszczególne wydarzenia, możemy nie tylko zyskać pewien rodzaj kontroli nad stresem, lecz również nauczyć się czerpać z niego korzyści.
