Coaching - jakie korzyści ze stosowanych przez niego metod odniesiesz Ty i Twoi uczniowie
Do tej pory coaching kojarzył się nam przede wszystkim ze światem biznesu, treningami efektywności managerskiej lub osobistej. W związku z postępującymi zmianami oraz wyzwaniami stojącymi przed współczesnym systemem kształcenia, metody zaczerpnięte z coachingu znajdują coraz szersze zastosowanie w edukacji. I to nie tylko w kwestii szkoleń kadry pedagogicznej. Coaching edukacyjny to przede wszystkim ewolucja w myśleniu o roli nauczyciela w procesie dydaktycznym oraz o jego pracy z uczniami.
Coach - kto to taki?
Analizując zagadnienie coachingu w edukacji, warto odpowiedzieć sobie na pytanie, kim jest coach i jak jego rola różni się od znanego nam modelu nauczyciela. Kluczowa w tym wypadku jest zmiana w relacji nauczyciel - uczeń, która opiera się na zasadach bardziej partnerskich, a sam proces kształcenia skupia się na rozwoju, nie zaś na monotonnym przekazywaniu wiedzy oraz jej biernym przyjmowaniu. Nauczyciel-coach angażuje się w sam proces, kształtowanie przyjaznego środowiska oraz odpowiedniej komunikacji z uczniem, który z kolei bierze odpowiedzialność za cele oraz wynik procesu rozwoju. Coach wspiera i monitoruje postępy, umożliwia dokonywanie analizy oraz korygowanie własnych działań, a także nakłania ucznia do wyciągania samodzielnych wniosków.
Narzędzia coachingowe, które warto wykorzystać w klasie
Metoda "Złotych Pytań" (GOLD)
Fundamentalnym aspektem edukacji jest komunikacja, umiejętność aktywnego słuchania, ale również zadawania odpowiednich pytań. W sytuacji, w której coś poszło nie tak, uczeń będzie odczuwał zrozumiałą frustrację oraz zniechęcenie do dalszej nauki. Warto wówczas zaproponować metodę "Złotych Pytań", dzięki którym uczeń będzie mógł odkryć przyczynę swojego błędu oraz wyciągnie wnioski na przyszłość.
Goal - jaki był CEL zadania?
Outcome - jaki jest faktyczny REZULTAT?
Learn - czego się NAUCZYŁEM?
Differently - co następnym razem zrobię INACZEJ?
Koło życia
To narzędzie coachingowe może być szczególnie przydatne podczas lekcji wychowawczej lub jako część procesu monitorowania własnych postępów. "Koło życia" jest prostym zapisem graficznym, dzięki któremu uczeń (lub grupa uczniów) jest w stanie zobrazować i przedyskutować interesujące go kwestie, zastanowić się nad problematycznymi obszarami, lecz również zaobserwować zachodzące pozytywne zamiany we własnym rozwoju.
GROW SMART
Schemat GROW to jedna z najpopularniejszych metod wykorzystywanych w edukacji. Jej głównym zadaniem jest określanie celów ucznia - co ważne, powinny to być cele pozytywne, kompetencje, które uczeń chce nabyć, a nie kwestie, których chce uniknąć. Następnie uczeń analizuje realność wyznaczonych zadań oraz zasób posiadanych już umiejętności. W kolejnych etapach uczeń rozważa możliwości oraz sposoby działania, które mogą mu pomóc w osiągnięciu wyznaczonego celu.
Goals (cele) - co chcę osiągnąć?
Reality (rzeczywistość) - co potrafię?
Options (możliwości) - jakie mam możliwości?
Way (wybór) - jaką drogę do osiągnięcia celu wybiorę?
W kwestii wyznaczania celu nie sposób pominąć metody SMART, która pozwala zweryfikować wyznaczone cele pod różnymi kątami, wg reguły:
Specific - cel powinien być sprecyzowany;
Measurable - cel powinien być mierzalny, czyli powinien dawać możliwość monitorowania postępów;
Attainable/Ambitious - cel powinien być również dla nas atrakcyjny, powinien stanowić wyzwanie;
Realistic - cel powinien być również w zasięgu naszych możliwości;
Timely - cel powinien mieć także ustalony termin, który zwiększy mobilizację do działania i zminimalizuje ryzyko odkładania wyznaczonego celu na później.
SWOT
Kolejny przydatny schemat, który możemy wykorzystać do pracy z uczniami. Model ten jest wykorzystywany głównie do porządkowania informacji oraz analizy sytuacji przy uwzględnieniu 4 czynników:
Strengths - silne strony
Weaknesses - słabe strony
Opportunities - szanse, okazje
Threats - zagrożenia
METAPLAN
Popularna w coachingu technika aktywizująca, polegająca na wspólnym tworzeniu graficznego podsumowania debaty, np. w postaci plakatu. Metoda metaplanu pozwala uczniom na dokładniejsze zbadanie omawianego tematu oraz krytyczną analizę faktów i formułowanych argumentów.
Oczywiście, powyższe metody stanowią zaledwie ułamek szerokiego spektrum możliwości, jakie daje zastosowanie technik coachingowych w nauczaniu. Warto po nie sięgać regularnie lub choćby w ramach uatrakcyjnienia lekcji, ponieważ niosą one za sobą liczne zalety, zwłaszcza w aspekcie rozwoju kompetencji kluczowych. Ponadto modele aktywizujące pozytywnie wpływają na budowanie relacji nauczyciel - uczeń, przede wszystkim dzięki podkreśleniu znaczenia komunikacji (umiejętności wzajemnego słuchania i stawiania kluczowych pytań) oraz rozwojowi pewności siebie u ucznia.
